Taripa: Ano Ang Kahulugan Nito Sa Tagalog?

Guys, napapaisip ka ba kung ano ba talaga ang ibig sabihin ng taripa? Madalas natin itong marinig sa balita, lalo na kapag pinag-uusapan ang ekonomiya at kalakalan ng bansa. Pero para sa ating mga Pinoy, ano nga ba ang pinakasimpleng paliwanag dito? Ang taripa ay isang uri ng buwis o tax na ipinapataw ng gobyerno sa mga produkto o serbisyo na ini-import o inu-export. Isipin mo na lang, kapag may dumarating na kargamento mula sa ibang bansa, o kaya naman ay may palabas na produkto natin papunta sa ibang lugar, pwedeng may dagdag na bayarin ito na napupunta sa kaban ng bayan. Ang pangunahing layunin nito ay hindi lang para kumita ang gobyerno, kundi para na rin protektahan ang mga lokal na industriya. Halimbawa, kung may mga produktong dayuhan na mas mura at halos kapareho ng gawa dito sa atin, maaaring patawan ito ng mataas na taripa para hindi ito masyadong makipagkumpitensya sa mga lokal na produkto. Sa ganitong paraan, mas mahihikayat ang mga tao na bumili ng mga produktong gawa sa Pilipinas, na syempre, makakatulong sa ating mga kababayan na negosyante at manggagawa. Kaya sa susunod na marinig mo ang salitang taripa, alam mo na – ito yung parang import/export tax na malaki ang epekto sa presyo ng bilihin at sa takbo ng ekonomiya natin. Mahalaga na maintindihan natin ito dahil nakakaapekto ito sa ating mga bulsa, sa mga negosyong pinagkakakitaan natin, at sa pangkalahatang kalagayan ng ating bansa.

Ang Epekto ng Taripa sa Ating Pang-araw-araw na Buhay

Alam niyo ba, guys, na ang taripa ay talagang nakakaapekto sa buhay natin kahit hindi natin masyadong napapansin? Kung mahilig kang bumili ng mga imported na gamit, tulad ng mga gadget, damit, o kahit pagkain, malaki ang tsansa na mas tumaas ang presyo nito dahil sa mga ipinapataw na taripa. Ito yung tinatawag na protectionism, kung saan sinusubukan ng gobyerno na protektahan ang mga sarili nilang industriya. Halimbawa, sabihin natin na may papasok na cellphone mula sa China na mas mura kaysa sa mga cellphone na ginawa dito sa Pilipinas (kung meron man). Kung walang taripa, baka mas marami ang bumili ng cellphone na galing China dahil mas abot-kaya. Pero kapag nagpataw ng mataas na taripa ang gobyerno ng Pilipinas dito sa cellphone na iyon, mas tataas ang presyo niya, at posibleng mas pipiliin na lang ng mga konsyumer ang mga lokal na produkto o yung mga cellphone na hindi gaano kataas ang taripa. Ito ay isang trade-off, kumbaga. Sa isang banda, nakakatulong ito sa mga lokal na kumpanya na lumago at magbigay ng trabaho sa mga Pilipino. Pero sa kabilang banda, maaaring mabawasan ang pagpipilian ng mga konsyumer at tumaas ang presyo ng ilang mga bilihin. Tandaan natin, guys, na ang mga desisyon tungkol sa taripa ay hindi basta-basta ginagawa. May mga trade negotiations, pag-aaral sa epekto sa ekonomiya, at pagdinig sa mga apektadong industriya. Ang layunin ay magkaroon ng balanse – suportahan ang lokal habang pinapanatili pa rin ang access sa mga produktong dayuhan sa presyong makatwiran. Kaya sa susunod na bibili ka ng gamit, lalo na kung imported, isipin mo na lang na maaaring may kasama itong kontribusyon sa gobyerno dahil sa taripa. Ito ay isang mahalagang konsepto sa international trade na talagang nararamdaman natin dito sa Pilipinas.

Ang mga Dahilan sa Pagpataw ng Taripa

Sige nga, guys, pag-usapan natin kung bakit ba nagpapataw ng taripa ang isang bansa. Hindi lang naman ito basta para mangolekta ng pera, ha? Maraming seryosong dahilan diyan na may kinalaman sa pagpapalago ng ekonomiya at pagprotekta sa mga mamamayan. Una na diyan, ang pinakamadalas na nababanggit, ay ang proteksyon para sa mga lokal na industriya. I-imagine mo na lang, kung ang ating mga magsasaka ay nahihirapan nang makipagkumpitensya sa mga imported na bigas dahil mas mura ito. Kapag nagpataw ng taripa ang gobyerno sa imported na bigas, tataas ang presyo nito. Dahil dito, magiging mas kaakit-akit na bilhin ang bigas na gawa ng ating mga lokal na magsasaka, na syempre, mas magbibigay ng kita sa kanila at makakatulong sa ating agrikultura. Pangalawa, ang pagkontrol sa dami ng imported na produkto. Minsan, kung sobra-sobra ang pumapasok na produkto mula sa ibang bansa, maaari itong makasira sa presyo ng mga lokal na produkto o kaya naman ay makaapekto sa mga lokal na trabaho. Ang taripa ay nagiging paraan para hindi masyadong dumami ang mga imported na kalakal. Pangatlo, ang pagkalap ng kita para sa gobyerno. Oo, totoo na isa rin itong paraan para kumita ang pamahalaan. Ang perang makokolekta mula sa mga taripa ay maaaring gamitin para sa mga serbisyong publiko, tulad ng pagpapagawa ng mga kalsada, pagpapaunlad ng edukasyon, at pagpapalakas ng kalusugan. Pang-apat, bilang reaksyon sa mga unfair trade practices ng ibang bansa. Kung minsan, may mga bansa na nagbebenta ng kanilang produkto sa atin sa mas mababang presyo kaysa sa tunay na halaga nito (dumping), o kaya naman ay nagbibigay sila ng malaking suporta sa kanilang mga industriya. Bilang tugon dito, ang isang bansa ay maaaring magpataw ng taripa para maitama ang playing field. Kaya nga, guys, ang pagpataw ng taripa ay isang complex economic tool na ginagamit ng mga gobyerno para sa iba't ibang estratehikong layunin. Hindi lang ito tungkol sa presyo, kundi sa mas malawak na pagpapaunlad at pagpapanatili ng katatagan ng ekonomiya ng isang bansa.

Ang Salitang Taripa sa Konteksto ng Kalakalan

Kapag pinag-uusapan natin ang taripa, ang unang pumapasok sa isip natin ay ang kalakalan o trade, lalo na ang international trade. Ito yung mga transaksyon ng pagbili at pagbenta ng mga produkto at serbisyo sa pagitan ng iba't ibang bansa. Ang taripa ay parang isang gatekeeper sa mga produktong tumatawid sa hangganan ng mga bansa. Kung walang taripa, malayang makakapasok at makakalabas ang mga produkto. Pero dahil may taripa, nagkakaroon ng dagdag na gastos, na syempre, nakakaapekto sa presyo at dami ng mga produktong ito. Halimbawa, kung ang Pilipinas ay nag-aangkat ng sasakyan mula sa Japan, at may taripa ang gobyerno natin dito, tataas ang presyo ng mga sasakyang iyon. Kung ang taripa ay mataas, mas kaunti ang bibili ng imported na sasakyan at mas marami ang maaaring bumili ng sasakyang gawa dito sa Pilipinas (kung meron). Sa kabilang banda, kung ang Pilipinas naman ang nag-e-export ng mga mangga sa ibang bansa, at ang bansang iyon ay may taripa sa mga prutas mula sa atin, mas mahal ang magiging presyo ng mangga natin doon. Maaaring makaapekto ito sa dami ng mabebenta natin. Kaya nga, ang mga kasunduan sa kalakalan o trade agreements sa pagitan ng mga bansa ay madalas na nakatuon sa kung paano babawasan o aalisin ang mga taripa para mas maging madali ang daloy ng kalakalan. May mga free trade agreements na kung saan halos wala nang taripa sa pagitan ng mga bansang kasapi. Mahalaga ang konsepto ng taripa sa globalisasyon dahil hinuhubog nito kung paano nag-uugnayan ang mga ekonomiya ng iba't ibang bansa. Ito ay isang mahalagang instrument para sa mga gobyerno upang makontrol ang daloy ng kalakalan, protektahan ang mga industriya, at makalikom ng pondo. Kaya't sa bawat transaksyong pangkalakalan, laging isaalang-alang ang papel ng taripa at ang epekto nito sa presyo, kumpetisyon, at pangkalahatang daloy ng ekonomiya.

Paano Nakakaapekto ang Taripa sa Presyo ng Bilihin?

Guys, malinaw na malinaw na ang taripa ay direktang nakakaapekto sa presyo ng mga bilihin, lalo na yung mga imported. Paano ba nangyayari yan? Simple lang, kumbaga sa pagluluto, dinadagdagan nila ang mga sangkap. Ang taripa ay parang dagdag na sangkap na ibinabayad sa gobyerno bago makapasok sa bansa ang isang produkto. Kaya kapag ang isang produkto, sabihin natin na isang bagong smartphone na galing sa Korea, ay pumasok sa Pilipinas, at may taripa itong 10%, ibig sabihin, ang orihinal na presyo ng smartphone sa Korea ay dadagdagan pa ng 10% para sa taripa. Hindi lang yan. Kadalasan, ang importer o ang taong nagbebenta ng produkto ay hindi lang yung mismong taripa ang ipapataw sa presyo. Dinadagdagan pa nila ito para sa kanilang tubo (profit), gastos sa transportasyon, insurance, at iba pa. Kaya yung presyong makikita mo sa tindahan o online store ay mas mataas pa kaysa sa pinagsamang orihinal na presyo at taripa. Kung walang taripa, ang presyo ng smartphone ay maaaring mas mababa, at mas maraming tao ang makakabili nito. Pero dahil sa taripa, nagiging mas mahal siya. Ito rin ang dahilan kung bakit minsan mas mura ang mga produktong gawa sa Pilipinas kumpara sa mga imported na kapareho nito. Dahil wala o mababa ang taripa sa mga lokal na produkto, mas competitive ang kanilang presyo. Tandaan din natin na ang epekto ng taripa ay hindi lang sa presyo ng mga produkto. Maaari din itong makaapekto sa demand at supply. Kung mataas ang taripa, bababa ang demand para sa imported na produkto dahil nagiging mahal. Sa kabilang banda, tataas naman ang demand para sa mga lokal na produkto. Kung madalas kang bumili ng mga imported na item, tulad ng pampaganda, gadget, o kahit pagkain, asahan mo na ang presyo na binabayaran mo ay kasama na ang bahagi ng taripa na ipinapataw ng ating pamahalaan. Ito ang dahilan kung bakit mahalaga ang pag-unawa sa konsepto ng taripa para malaman natin kung bakit ganito ang presyo ng mga bilihin natin.

Mga Uri ng Taripa

Guys, hindi lang iisa ang klase ng taripa. Mayroon tayong iba't ibang uri nito depende sa kung paano ito ipinapataw at ano ang layunin. Unahin natin ang ad valorem tariff. Ito siguro ang pinaka-common. Ang ad valorem ay Latin na salita na ang ibig sabihin ay "ayon sa halaga". Kaya ang taripa dito ay base sa porsyento ng halaga ng produkto. Halimbawa, kung ang isang produkto ay nagkakahalaga ng ₱1,000 at may ad valorem tariff na 10%, ang taripa ay ₱100. Mas malaki ang halaga ng produkto, mas malaki ang taripa. Ito yung madalas nating nakikita na "10% tariff", "20% tariff", at iba pa. Pangalawa, ang specific tariff. Dito naman, ang taripa ay nakabatay sa dami o bigat ng produkto, hindi sa halaga nito. Halimbawa, ang taripa ay ₱50 bawat kilo ng asukal, o kaya ay $10 bawat galon ng gasolina. Kahit mahal o mura ang asukal o gasolina, pareho pa rin ang taripa per unit. Pangatlo, ang compound tariff. Ito naman ay kombinasyon ng dalawa. Maaaring may ad valorem na bahagi at may specific na bahagi din. Halimbawa, ang isang produkto ay maaaring may 5% ad valorem tariff PLUS ₱20 specific tariff bawat piraso. Ito ay ginagamit para magbigay ng mas malakas na proteksyon sa mga lokal na industriya. Pang-apat, ang preferential tariff. Ito ay mas mababang taripa o minsan ay wala pa nga na ipinapataw sa mga produkto na galing sa mga bansa na may kasunduan sa ating bansa, tulad ng mga free trade agreements. Halimbawa, ang mga produkto mula sa ASEAN countries ay maaaring may mas mababang taripa kumpara sa mga produkto mula sa bansang hindi kasapi ng ASEAN. Panglima, ang retaliatory tariff o countervailing duties. Ito ay ipinapataw bilang ganti sa mga unfair trade practices ng ibang bansa, tulad ng pagbibigay nila ng subsidiya sa kanilang mga industriya para makapagbenta ng mura sa ibang bansa. Kaya nga, guys, iba't ibang klase ang taripa, at ang bawat isa ay may kanya-kanyang paraan ng pagpapatupad at may kanya-kanyang epekto sa presyo at daloy ng kalakalan. Mahalagang malaman natin ang mga ito para mas maintindihan natin ang mga desisyon ng ating gobyerno sa usaping pang-ekonomiya at kalakalan.

Ang Papel ng Taripa sa Pandaigdigang Ekonomiya

Alam niyo ba, guys, na ang taripa ay may malaking papel din sa mas malawak na pandaigdigang ekonomiya? Hindi lang ito basta lokal na usapin. Ang mga desisyon tungkol sa taripa ng isang bansa ay maaaring magdulot ng malaking epekto sa kalakalan ng iba pang mga bansa, at minsan pa nga, sa buong mundo. Halimbawa, kung magpataw ang isang malaking ekonomiya tulad ng Amerika ng mataas na taripa sa mga produkto mula sa China, hindi lang China ang maaapektuhan. Ang mga kumpanyang gumagamit ng mga piyesa mula sa China para sa kanilang mga produkto sa ibang bansa ay maaaring tumaas ang gastos. Maaari din itong magdulot ng trade war, kung saan magpataw din ng taripa ang China sa mga produkto ng Amerika, at magtuloy-tuloy ang pagtaas ng mga taripa. Ito ay nakakasama sa pangkalahatang kalakalan at maaaring magpabagal sa paglago ng ekonomiya ng maraming bansa. Sa kabilang banda, ang mga kasunduan sa pagbabawas ng taripa, tulad ng mga ginagawa sa ilalim ng World Trade Organization (WTO), ay naglalayong mapadali ang pandaigdigang kalakalan at makatulong sa paglago ng ekonomiya. Kapag nababawasan ang mga taripa, mas nagiging mura ang mga produkto sa iba't ibang bansa, mas lumalawak ang merkado para sa mga negosyo, at mas maraming pagpipilian ang mga konsyumer. Ang mga taripa ay bahagi ng proteksyonismo at malayang kalakalan (free trade) na madalas na pinagtatalunan ng mga ekonomista. Ang proteksyonismo ay ang paggamit ng taripa at iba pang hadlang sa kalakalan para protektahan ang mga lokal na industriya, habang ang malayang kalakalan naman ay naniniwala na mas makakabuti sa lahat kung malaya at walang masyadong hadlang ang paggalaw ng mga produkto at serbisyo sa buong mundo. Ang mga desisyon tungkol sa taripa ay nagpapakita ng balanse na sinusubukan ng mga bansa na makamit sa pagitan ng kanilang mga pambansang interes at ng pandaigdigang kooperasyon. Kaya sa susunod na marinig mo ang balita tungkol sa mga taripa sa pagitan ng mga bansa, isipin mo na malaki ang epekto nito hindi lang sa mga apektadong bansa, kundi pati na rin sa mas malawak na daloy ng ekonomiya sa buong mundo. Ito ay isang mahalagang kasangkapan sa internasyonal na relasyon at diplomasya.